5 klusjes voor een snelle pc (Windows)

De computer is net als een auto: hij heeft af en toe een onderhoudsbeurt nodig. Hoe intensiever u de pc gebruikt, hoe sneller de harde schijf volstroomt met allerlei bestanden en programma's. De computer wordt langzamer. Dat merkt u vooral als u meerdere programma's open hebt staan en bij het starten van apps.

In Windows 10 en 11 zijn de belangrijkste onderhoudstaken op de achtergrond ingepland. Daar hoeft u dus niet naar om te kijken. In dit artikel leggen we uit wat u zelf regelmatig kunt doen. Voer enkele keren per jaar dit type onderhoud uit en houd de computer zo in topvorm.

Een programma geïnstalleerd dat u eigenlijk niet gebruikt? Verwijder het dan van de computer. Denk hier bij betaalde programma's goed over na. Gratis programma's die nog verkrijgbaar zijn, kunt u opnieuw downloaden. Bij een app waar u voor hebt betaald, kan dat vaak niet.

Verwijder apps (ook wel programma's) als volgt: 

• Klik op de Startknop (met het Windows-logo).
• Klik op Instellingen (pictogram van een tandwiel).
• Klik in Windows 11 op Apps > Geïnstalleerde apps. Klik in Windows 10 op Apps.
• Een overzicht van de apps op de computer opent. Klik op de drie puntjes achter de app (Windows 11) of klik op de app die u wilt verwijderen (Windows 10).
• Klik op Verwijderen > Verwijderen.
• Volg eventueel de instructies. Klik bijvoorbeeld op Ja als u de vraag krijgt of Windows wijzigingen mag aanbrengen aan de computer.
• Het verwijderprogramma gaat van start. Klik eventueel enkele keren op Volgende of Next.

Het programma / de app is verwijderd. 

Wist u dat tegelijk met Windows allerlei andere apps starten? Van sommige apps is dat logisch en handig, zoals het antivirusprogramma. Maar programma's die u niet elke dag gebruikt hoeven niet automatisch op te starten. Dat opstarten van allerlei programma's kost Windows alleen maar kracht. Bij Taakbeheer staat welke programma's automatisch starten. Schakel de zaken die niet noodzakelijk zijn via dit menu uit. Dat werkt zo:

• Klik met de rechtermuisknop op de Startknop.
• Klik in het menu op Taakbeheer.
• Klik op het tabblad Opstart-apps (Windows 11) of Opstarten (Windows 10).
• Een overzicht van programma's opent. Achter elk programma staat 'Ingeschakeld' of 'Uitgeschakeld'. Helemaal rechts staat de invloed van het programma op de startsnelheid van de pc. Ziet u toepassingen die u weinig gebruikt die u wilt uitschakelen? Klik op de naam van het programma.
• Klik rechtsboven (Windows 11) of rechtsonder (Windows 10) op Uitschakelen.

Let op: schakel alleen programma's uit waarvan u weet wat ze doen. Komt de naam u niet bekend voor of weet u niet wat het voor programma is? Laat de toepassing dan ingeschakeld.

Tijdens het computeren worden op de achtergrond allerlei gegevens opgeslagen. Op den duur kunnen deze gegevens de harde schijf vervuilen, waardoor de computer trager wordt. Maak de harde schijf schoon als de computer traag is. Het gaat zo:

• Klik in de taakbalk op de Verkenner (pictogram van een map).
• De mappen en harde schijven op de computer staan in de Verkenner. Klik indien nodig op Deze pc om alle schijven te zien.
• Klik met de rechtermuisknop op de schijf die u wilt opschonen.
• Klik op Eigenschappen.
• Klik in het nieuwe venster op Details (Windows 11) of op Schijfopruiming (Windows 10).
  
  

• De computer zoekt naar overbodige bestanden. Dit kan enkele minuten in beslag nemen. De bestanden worden getoond in een lijstje. Klik in Windows 11 nog op een map zoals Systeem en gereserveerd, Geïnstalleerde apps of Tijdelijke bestanden.
• De bestanden die zonder problemen kunnen worden verwijderd, al aangevinkt. Let goed op wat u laat verwijderen. Weg is weg. Weet u niet zeker of het goed is, verwijder dan het vinkje in het hokje door erop te klikken.
• Klik op Bestanden verwijderen > Doorgaan (Windows 11) of op Ok > Bestanden verwijderen (Windows 10) om de bestanden te verwijderen.

Het verwijderen van bestanden kan even duren. Soms lijkt het of het programma is vastgelopen, even geduld hebben is dan nodig.

Op de harde schijf worden alle programma's en bestanden opgeslagen. Hiervoor zoekt de computer lege plekjes op de harde schijf. De computer verspreidt de gegevens over die lege plekjes. Programma's en bestanden worden dus gefragmenteerd, zoals dat heet. Als een programma of bestand over te veel lege plekken is verspreid, moet de computer de informatie bij al die plekken 'ophalen'. Dit zorgt voor een langzamere computer. De oplossing is defragmenteren.

Windows voert wekelijks automatisch schijfdefragmentatie uit. Het kan geen kwaad dit zelf een keer extra te doen wanneer u handmatig veel software en bestanden hebt verwijderd. Defragmenteren is overigens niet geschikt voor SSD SSD Afkorting van het Engelse 'Solid State Drive/Disk'. Een SSD is een opslagmedium voor digitale gegevens, een soort harde schijf. Maar de traditionele harde schijf bevat bewegende onderdelen, een SSD niet. Daardoor kunnen opgeslagen gegevens sneller worden gevonden en is de schijf beter bestand tegen bijvoorbeeld valpartijen.
-schijven. Windows voert standaard geen defragmentatie uit op SSD-schijven, deze worden wel geoptimaliseerd zodat ze goed blijven werken.

Defragmenteren werkt zo:

• Klik in de Taakbalk op het pictogram van een vergrootglas. 
• Typ het woord 'defragmenteren'.
• Klik op Stations defragmenteren en optimaliseren.
• Er opent een overzicht van alle harde schijven die aan de computer verbonden zijn. Er staat bij of de schijven recent zijn gecontroleerd. Ook ziet u of er actie nodig is. Dan staat er bijvoorbeeld 'Optimalisatie vereist'.
• Klik op de schijf die u wilt defragmenteren.
• Klik op Optimaliseren.

Het proces start automatisch en kost meestal niet veel tijd.

Tijdelijke bestanden zijn bestanden die maar kort nodig zijn. Berucht zijn de tijdelijke bestanden die na een update van Windows overblijven. Windows ruimt deze niet op maar laat ze staan. Die bestanden nemen veel GB's aan ruimte in, terwijl ze makkelijk weg kunnen. Verwijder die tijdelijke bestanden zo:

• Klik op de Startknop.
• Klik op Instellingen (pictogram van een tandwiel).
• Klik in Windows 10 op Systeem.
• Klik op Opslag.
• Klik op Tijdelijke bestanden.
• Standaard staan er al opties aangevinkt die verwijderd kunnen worden. Kies welke opties u wel of niet aangevinkt wil hebben. Let goed op: wat weg is, is weg.
• Klik op Bestanden verwijderen.
• Klik op Doorgaan (Windows 11).

Het verwijderen kan een tijd duren. Wacht rustig af tot het klaar is.

Andere acties die vaak worden genoemd in verband met onderhoud, zijn het maken van een back-up van belangrijke bestanden en het geregeld maken van een herstelstation.

Een back-up is een kopie van bestanden zoals tekstdocumenten en foto's. In geval van computerproblemen kunt u de kopie terugzetten op de computer. Een back-up moet daarom altijd worden opgeslagen op bijvoorbeeld een extern opslagapparaat. Zoals een losse harde schijf, een USB-stick of een dvd of cd-rom. U kunt uw belangrijkste bestanden met onder andere Dropbox of OneDrive ook online opslaan.

Een herstelstation is een registratie van welke programma's u allemaal op de pc hebt staan op een bepaald moment. Wie nieuwe software installeert, kan het best van tevoren een herstelstation te maken. Als er later problemen optreden dan kunt u de computer terugzetten naar het moment van het herstelstation. In een herstelstation worden zaken als e-mails en persoonlijke documenten niet opgenomen, vandaar dat een aanvullende back-up ook nodig is. Windows maakt zelf herstelstations op belangrijke momenten.