Veilig gebruik van slimme apparaten

De tijd dat alleen de computer op internet was aangesloten, is al lang voorbij. In veel huishoudens verbinden gezinsleden tientallen apparaten met het thuisnetwerk. Dat gebeurt met een netwerkkabel of draadloos via wifi. Denk onder meer aan de televisie, tablet, smartphone, e-reader, printer en beveiligingscamera. In de afgelopen jaren kwamen daar allemaal apparaten met internettoegang bij. Zo sluiten veel mensen nu bijvoorbeeld ook een geschikte wasmachine, lamp, robotstofzuiger, thermostaat, deurbel, gehoorapparaat en weegschaal op het thuisnetwerk aan.

Apparaten die via een kabeltje of wifi met het netwerk zijn verbonden, noemen we slim. Met een app op een smartphone of tablet kunnen gebruikers deze apparaten bedienen. Zet op afstand bijvoorbeeld de verwarming een graadje lager of schakel sfeerverlichting in. Huisbezitters met een slimme deurbel zien op hun smartphonescherm wie er voor de deur staat. En Spotify-abonnees kiezen in de Spotify-app op welke luidspreker of smart-tv ze hun favoriete muziek afspelen. Kortom, slimme apparaten bieden heel veel mogelijkheden.

In deze handigheid schuilt alleen ook een gevaar. Wanneer de beveiliging niet op orde is, hebben andere personen mogelijk óók toegang tot het slimme apparaat. Dat kunnen bijvoorbeeld de buren zijn, maar ook iemand aan de andere kant van de wereld.

Slecht beveiligde slimme apparaten zijn gevoeliger voor virussen en storingen. Hierdoor werkt een apparaat mogelijk niet meer goed. Maar er is ook een groter gevaar: digitale boeven gebruiken een onbeveiligd slim apparaat mogelijk als toegangspoort. Zij hebben via zo'n apparaat toegang tot thuisnetwerken, waarna ze andere apparatuur in huis kunnen benaderen. Op die manier proberen deze zogeheten hackers allemaal privégegevens te ontfutselen.

Computergebruikers installeren op hun pc of laptop geregeld nieuwe updates. Dat gebeurt veelal automatisch. Zo verschijnen er voor Windows-computers om de haverklap veiligheidsupdates. Microsoft verhelpt op die manier zwakke plekken in het besturingssysteem. Na elke update is de computer beter bestand tegen online indringers.

Wat voor computers geldt, is ook belangrijk voor slimme apparaten. Installeer altijd nieuwe updates, zodat de beveiliging op orde blijft. Op de meeste apparaten kan dat automatisch. Wel zo handig, want gebruikers hebben er dan geen omkijken naar. Een nieuwe update voor een slim apparaat noemt men ook wel firmware of een software-update.

De installatie van nieuwe updates verschilt per slim apparaat. Gebruikt u voor de bediening een app? Open deze dan op een smartphone of tablet. Controleer vervolgens in de instellingen of het slimme apparaat helemaal is bijgewerkt. Zo niet, voer de installatie van een nieuwe update dan direct uit. Heeft het slimme apparaat een eigen display? Mogelijk kunt u de update dan rechtstreeks op het apparaat uitvoeren. Navigeer via dit display naar de instellingen. Controleer in de instellingen of er een optie is om in de toekomst de updates automatisch te installeren. 

Fabrikanten van slimme apparaten leveren meestal enkele jaren veiligheidsupdates. Koop bij voorkeur producten van bekende merken. Hiervan is de beveiliging meestal goed geregeld. Daarnaast bieden grote elektronicabedrijven langer ondersteuning. Is er al een tijdje geen update meer verschenen? Neem dan contact op met de fabrikant en vraag of de digitale veiligheid van het slimme apparaat niet in gevaar is.

Wenst u specifieke veiligheidstips voor een bepaald slim apparaat ? Bezoek dan de webpagina veiliginternetten.nl/slimme-apparaten. Klik daarna op een apparaat, bijvoorbeeld Slimme deurbel, Robotstofzuiger, Home Cinema systeem of Smart TV. Er verschijnt een nieuwe webpagina. Lees hier praktische tips en de mogelijke risico's van het gekozen slimme apparaat. 

Wie een tijdje op vakantie gaat, kan de meeste slimme apparaten eventueel uitschakelen. Op die manier zijn ze onbereikbaar voor hackers. Sommige slimme apparaten zijn juist erg belangrijk als u een tijdje niet thuis bent. Denk hierbij onder meer aan een beveiligingscamera, slimme deurbel en alarmsysteem. Verder is het gebruik van slimme verlichting tijdens vakanties nuttig. Laat op gezette tijden lampen branden, zodat het net lijkt alsof er iemand thuis is. Dat schrikt inbrekers af. Kortom, bedenk tijdens uw afwezigheid goed welke slimme apparaten u wel of niet inschakelt.

Een (modem)router of wifi-mesh-systeem verdeelt het internetverkeer over verschillende slimme apparaten, net als de meterkast dat doet voor de electriciteit. De routers en mesh-apparaten hebben een eigen beveiliging. Handig, want deze zogeheten firewall houdt mogelijke indringers buiten de deur. Hierdoor krijgen online boeven dus niet zomaar toegang tot uw slimme apparaten.

Is er voor uw (modem)router of wifi-mesh-systeem een nieuwe update beschikbaar? Installeer die dan meteen! Fabrikanten werken op deze manier namelijk de beveiliging bij. Moderne netwerkapparatuur bedienen gebruikers vanuit een app. Controleer in dat geval met uw smartphone of er een verse update klaarstaat. Oudere (modem)routers hebben geen mobiele app. Lees dan in de handleiding hoe u nieuwe updates kunt installeren.

Mensen bedienen slimme apparaten op afstand met behulp van wifi. Vermoedelijk reikt het wifi-bereik verder dan uw woning. Wie weet kunnen bijvoorbeeld de buren of personen op straat het draadloze signaal oppikken. Zorg ervoor dat ze geen toegang tot het thuisnetwerk hebben, zodat ze de slimme apparaten niet kunnen bereiken. Vervang het standaardwachtwoord van de (modem)router of het wifi-mesh-systeem daarom altijd voor een eigen wachtwoord. Heeft het slimme apparaat zelf ook een standaardwachtwoord? Vervang die dan ook! Dat kan meestal in de app van het slimme apparaat. 

Het beste is om een sterk wachtwoord in te voeren. Gebruik hiervoor een combinatie van kleine letters, grote letters, cijfers en speciale tekens. Zo kunnen andere personen het wifi-wachtwoord niet raden. Lees hierover meer in de tip ‘Wachtwoord router en wifi aanpassen’.