Luistert je telefoon altijd mee?

In de zonovergoten redactiekamer van het SeniorWeb-kantoor praten de redactieleden over een spiraalkneder. Terwijl ieders telefoon in de buurt ligt, valt meerdere malen luid en duidelijk het woord 'spiraalkneder'. Niemand heeft ooit van het apparaat gehoord. Dat geeft niet. Het is zelfs beter zo. We willen weten of na het gesprek op onze telefoons en computerschermen advertenties van het apparaat verschijnen. Er gebeurt niets. Tussen de advertenties op Facebook, Instagram, Nu.nl en andere sites is de spiraalkneder niet te zien. 

En toch heb ik dit zelf echt meegemaakt, zullen veel lezers zeggen. Hoe kan het anders dat ik met iemand praat over een nieuwe winterjas en daarna overal winterjas-advertenties zie? Dat kan alleen als ik de hele dag word afgeluisterd!

Het klopt. De telefoon luistert altijd mee. Hij moet tenslotte reageren als je 'Hé Siri' of 'Hey Google' zegt. Om dat spraakcommando te kunnen oppikken, moet de microfoon openstaan. Spraak in de buurt wordt opgenomen en snel geanalyseerd. Als een spraakcommando wordt herkend gaat de assistent aan om te luisteren naar de volgende spraakopdrachten.

Veel gebruikers zijn ervan overtuigd dat alles wat ze zeggen door de telefoon wordt opgenomen. Daarna wordt het opgeslagen op de servers van bijvoorbeeld Google of Apple. De opnames worden afgeluisterd op steekwoorden en daarna volgen er gerichte advertenties op alle apparaten van de gebruiker.

Nee, zo gaat het niet. De telefoon is alert op spraakcommando's. De spraakopnames die voor dat doel worden gemaakt, verlaten de telefoon niet. Ontdekt de telefoon geen commando, dan worden de opnames gewist. De telefoon luistert alleen maar mee, hij luistert niet af.

De uitzondering hierop vormen de gesprekken die je hebt met de spraakassistenten. Als je de Google Assistent of Siri activeert, dan wordt wat je tegen hen zegt wel bewaard (en geanalyseerd).

En toch zie je weleens reclame over dingen die je wilt kopen maar waar je nog niet online naar hebt gezocht. Hoe kan dat dan? Het antwoord op die vraag is eigenlijk heel eenvoudig. In de digitale wereld geven we veel meer prijs dan we beseffen.  

Platforms als Facebook en Instagram weten veel over hun gebruikers. Wat ze liken, delen, waarop ze reageren, welke interesses ze opgeven, wie ze volgen, wie vrienden zijn, enzovoort. Google 'ziet' welke restaurants je bezoekt, bij welke supermarkten je boodschappen doet. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Deze gegevens, de metadata, leveren een nauwkeurig profiel op. Van ons en van onze contacten op de genoemde platforms. Dankzij zo'n profiel kunnen adverteerders gericht reclame plaatsen. 

Apps op de telefoon hebben nooit zomaar toegang tot de microfoon, camera of locatie. Je geeft daar zelf toestemming voor. Controleer op de iPhone of Android-telefoon welke machtigingen je hebt gegeven. Houd wel het volgende in het achterhoofd: apps zoals Google Maps en Buienradar hebben locatiegegevens nodig om goed te kunnen werken. Vanzelfsprekend heeft de camera-app toegang tot de camera nodig om foto's te kunnen maken. Maar mogen Facebook en Instagram echt je locatie weten? Zo nee, zorg dat je ze niet machtigt.

Nog steeds ervan overtuigd dat de telefoon altijd meeluistert en spioneert? Doe zelf de volgende test: 

1. Bedenk een onderwerp dat ver van je af ligt. Zoals bij het redactieteam een 'spiraalkneder'. Het moet in elk geval iets zijn waar je nog nooit naar hebt gezocht of over hebt gepraat.
2. Praat met anderen over het onderwerp terwijl de telefoon in de buurt ligt. Zeg dan bijvoorbeeld dat je nog nooit een zeilboot hebt gehad. Dat je nadenkt over een zeilboot. Dat je graag zou willen zeilen op het IJsselmeer maar ook op de Waddenzee. Dat je een zeilboot wilt met veel comfort. Je moet er met minstens vier personen op kunnen slapen. Enzovoort.
3. Kijk daarna op de telefoon. Zie je reclame voor zeilboten terugkomen?

Bedenk tot slot het volgende: als de telefoons ons steeds maar afluisteren, waarom hebben we dan niet de hele tijd advertenties over alle dingen waarover we praten? Die ene keer dat het wel gebeurt, is echt toeval. Telefoons luisteren ons niet af.

Voor wie het zich al een tijdje afvraagt: een spiraalkneder is een keukenapparaat. Hij kneedt brooddeeg. Het apparaat bestaat uit een vaste kom en een spiraalhaak. Beide draaien rond bij het kneden. Een spiraalkneder lijkt op een gewone keukenmachine, maar die laatste heeft een afneembare kom en verschillende opzetstukken. De spiraalkneder is geschikt voor één taak: deeg kneden.