Blauwe envelop: stand van zaken

Verdwijnt hij nu wel of niet, die blauwe envelop? En hoe zit het met de mensen die geen computer of toegang tot internet hebben?

Velen ergerden zich groen en geel. Een enkeling ging over de rooie. Sommigen werd het zwart voor de ogen. En dan hebben we het niet over het Koningslied, maar over de campagne ‘Vaarwel blauwe envelop’ van de Belastingdienst.

De Belastingdienst kondigde ruim een maand geleden aan dat de papieren belastingaangifte nog maar één jaar zou bestaan. Het leverde veel bezorgde reacties op, ook bij SeniorWeb en de ouderenbonden. De onrust was voor de Nationale Ombudsman aanleiding een onderzoek te starten. We zijn nu een paar weken verder en de Belastingdienst heeft gereageerd op vragen van de Ombudsman. Bovendien heeft staatssecretaris Wiebes in een Kamerdebat afgelopen donderdagavond 17 december een toelichting gegeven op de situatie. Alle reden dus om de stand van zaken voor u op een rij te zetten.

Aanleiding
Op 14 oktober 2015 startte de campagne ‘Vaarwel blauwe envelop’. Aanleiding voor de campagne is de ‘Wet elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst’. Deze wet ging 1 november 2015 van kracht. Een korte samenvatting van de wet: u krijgt op termijn alleen nog elektronische post van de Belastingdienst. Ook het invullen van aangiftes en toeslagformulieren kan uitsluitend nog digitaal in de toekomst. De eerste brief die volledig digitaal wordt, is de voorschotbeschikking Toeslagen. De aangifte 2016 wordt nog wel zowel op papier als digitaal verstuurd. Maar in 2017 is ook deze alleen nog maar digitaal te gebruiken (enkele uitzonderingsgroepen daargelaten zoals kinderen onder de veertien jaar en mensen die onder curatele staan). Weer kort samengevat: na komend jaar valt er geen blauwe envelop meer bij u op de mat. Alles moet digitaal. Tenminste, zo kwam het op de burger over.

Weerstand
De berichtgeving levert veel onrust op. Wat moeten de mensen die geen computer hebben of geen internetervaring? Moeten ze dan verplicht op computerles en een apparaat aanschaffen? Nee, zegt de Belastingdienst. Zij kunnen bijvoorbeeld naar de bieb waar computers staan of een vertrouwd persoon machtigen om voor hen de belastingaangifte te doen. Maar op deze manier kun je mensen niet afschepen, vindt de Nationale Ombudsman en ook de Tweede Kamer.

Stand van zaken
Naar aanleiding van deze kritiek heeft de Belastingdienst een paar punten aangepast en verduidelijkt. Dus hoe zal het gaan de komende jaren?

1. Aangifte
De Belastingdienst wil in de komende vijf tot zeven jaar de blauwe envelop vervangen door elektronische post. Maar, in de woorden van staatssecretaris Wiebes, 'we hebben geen vliegende haast en geen gouden einddatum.' Verder heeft de staatssecretaris gezegd dat voor bepaalde mensen maatwerk mogelijk blijft, tijdens de geleidelijke invoering van het elektronische berichtenverkeer van de Belastingdienst. Wat betekent dit concreet? Uit gesprekken die SeniorWeb met de Belastingdienst heeft gehad komt naar voren dat wie het zogeheten P-biljet nu nog per post krijgt, deze op papier blijft ontvangen de komende jaren. Dit totdat hij of zij zelf overstapt naar een digitale aangifte.

2. Toeslagen
Staatssecretaris Wiebes heeft daarnaast toegezegd dat de definitieve beschikking over toeslagen in ieder geval de eerste helft van 2016 ook nog per post wordt verstuurd. Betrokkenen moeten immers tijdig reageren als zij het niet eens zijn met een beschikking.

Conclusie
Komend jaar verandert er dus weinig: zij die tot nu toe alles via de papieren post deden, kunnen dat ook komend jaar blijven doen. En ook na 2016 blijft de belastingaangifte nog wel op papier beschikbaar voor de mensen die hem tot nu toe altijd op papier invulden. Wat er verder gaat gebeuren, is nog steeds niet helemaal duidelijk. Maar doordat de staatssecretaris heeft benadrukt 'geen vliegende haast en geen gouden einddatum' te hebben, mogen we concluderen dat er verder naar een oplossing wordt gezocht voor diegenen die het zonder digitale middelen moeten stellen.