Deepfakes: nepvideo's van verontrustend hoge kwaliteit

De bekendste vrijgezel in ons land is ongetwijfeld oud-premier Mark Rutte. Geen wonder dus dat hij te gast was in het tv-datingprogramma 'First Dates'. Zoals je in de video hieronder kunt zien.

Natuurlijk is het filmpje nep. Moderne beeldtechnologie is tot alles in staat. Zoals de video waarin Barack Obama, voormalig president van de VS, het volgende zegt: 'We gaan een tijdperk in waarin onze vijanden de mogelijkheid hebben iedereen op elk moment allerlei uitspraken in de mond te leggen. Zelfs wanneer men deze uitspraken nooit zou doen.' Een stemacteur legt hem die woorden in de mond. Maar wie van niets weet, denkt gewoon te kijken naar Obama.

Bekijk in de video hieronder hoe het werkt.

Nepnieuws is van alle tijden. Stalin liet in ongenade gevallen kameraden, zoals Trotsky, verwijderen van foto's. Minder democratische machthebbers zijn altijd gevoelig geweest voor manipulatie van de geschiedenis. Maar omdat iedereen tegenwoordig gewoon een superkrachtige computer in zijn broekzak heeft zitten, is beeldmanipulatie voor iedereen binnen handbereik. En dus duiken er plots pornovideo's op over Helene Hendriks, Welmoed Sijtsma, Mirjam Bikker en Caroline van der Plas. Om er maar een paar te noemen. Gemanipuleerd natuurlijk. Maar wie weet straks nog wat echt is en wat nep?

Combineer beeld met kunstmatige intelligentie en alles wordt mogelijk. De techniek die levensechte nepvideo's genereert heet deepfake. Allereerst worden beelden geanalyseerd. Daarbij worden verschillende eigenschappen gemeten. Belichting, kleur schaduwen, beweging, opbouw van de huid en mimiek. Kunstmatige intelligentie gebruikt al deze gegevens om een gezicht en beweging na te maken. De hedendaagse rekenkracht van computers is zo groot dat het nagemaakte gezicht nauwelijks nog van echt is te onderscheiden.

Theo Gevers, hoogleraar Computer Vison aan de Universiteit van Amsterdam, houdt zich bezig met de gevolgen van nepvideo's. Hij ontwikkelde een online quiz. Deze quiz laat zien hoe ver ontwikkeld de moderne technieken zijn. Deelnemers testen of ze een beeld uit een nepvideo van echt kunnen onderscheiden. Durf jij de uitdaging van de test aan? De vragen zijn in het Engels maar je hoeft alleen maar te zeggen welk beeld echt (real) is of nep (fake). 

• Ga naar de begingpagina van de test.
• Klik op Join the fight.
• Klik bij 'Gender' op male (man), female (vrouw) of I don't want to say (wil ik niet zeggen).
• Klik bij 'Age' op je leeftijdsgroep.
• Beantwoord de vragen daaronder met yes (ja) of no (nee). Dit zijn de vragen:
  • kom je vaak deepfakes tegen?
  • herken je deepfakes meestal? 
  • krijg je genoeg informatie over deepfakes?
  • heb je ooit een eigen avatar gemaakt? (Weet je niet wat dat is, antwoord dan met nee.)
  • Is het mogelijk om stemmen na te maken? 
• Klik tot slot op I agree with all the term an condition.
• Klik op Join Quiz.

Succes met de test!

Zelf ervaren hoe eenvoudig beeldmanipulatie is geworden? Probeer dan de app Reface eens. Maak een selfie met de app. Kies daarna een van de korte filmpjes in de app en verwissel het gezicht met je selfie. Het resultaat dat binnen luttele seconden verschijnt is verbluffend.

• Reface - iPhone
• Reface - Android-smartphone